Urlop to Twój czas, nie czas pracy.
A jednak… aż 55% pracowników odbiera telefony służbowe podczas wakacji, a 43% odpisuje na maile. Brzmi znajomo?
Zgodnie z Kodeksem pracy i orzecznictwem Sądu Najwyższego, nie masz obowiązku odbierać telefonu od szefa na urlopie.*Urlop to Twój odpoczynek – a prawo stoi po Twojej stronie.
Odbierz spokój, nie telefon.
A Ty? Zdarzyło Ci się, że ktoś z pracy kontaktował się z Tobą w trakcie urlopu? Napisz w komentarzu *Art. 14, 152, 167 KP,
wyrok SN z dnia 8 marca 2017 r. (II PK 26/16)
Dane statystyczne: Instytut Badawczy Randstad i Instytut Badań Pollster, 52. edycja badania Monitoru Rynku Pracy. Lipiec 2023.

Dlaczego nie powinieneś odbierać telefonu z pracy podczas urlopu?

Odmawianie odbierania telefonu z pracy podczas urlopu jest ważne dla zdrowia i dobrej regeneracji, a także ma poparcie w prawie pracy w wielu krajach.

Oto główne powody, dlaczego nie powinieneś tego robić:

1. Prawo do wypoczynku i regeneracji: Urlop jest czasem, który ma służyć Twojemu odpoczynkowi, odreagowaniu stresu i regeneracji sił. Utrzymywanie kontaktu z pracą (nawet sporadyczne) uniemożliwia pełne “odłączenie się” i faktyczny odpoczynek.
2. Zapobieganie wypaleniu zawodowemu: Ciągła dostępność i brak wyraźnej granicy między życiem zawodowym a prywatnym to prosty przepis na chroniczny stres i ostatecznie na wypalenie zawodowe.
3. Wzmacnianie granicy praca-życie prywatne (work-life balance): Regularne odbieranie telefonów z pracy w czasie wolnym utrwala przekonanie, że jesteś dostępny 24/7. Ustanowienie i egzekwowanie tej granicy jest kluczowe dla zdrowego balansu.
4. Brak zapłaty: Urlop wypoczynkowy to dni wolne od świadczenia pracy. W większości przypadków, jeśli odbierzesz telefon i wykonasz jakąś pracę w trakcie urlopu, nie otrzymasz za ten czas dodatkowego wynagrodzenia, a to narusza podstawowe zasady prawa pracy.
5. Kwestie prawne (w Polsce i wielu innych krajach): Zgodnie z polskim Kodeksem Pracy, pracownik w trakcie urlopu wypoczynkowego ma prawo do niezakłóconego wypoczynku. Pracodawca nie ma prawa wymagać od pracownika, aby był w kontakcie i wykonywał pracę w czasie urlopu. Jedyne, co może go “wezwać” to sytuacje absolutnie nadzwyczajne, wymagające jego obecności (np. pożar, awaria), i wiąże się to z przerwaniem urlopu i koniecznością wypłaty rekompensaty za ten czas.
6. Budowanie samodzielności zespołu: Jeśli zawsze jesteś pod telefonem, zespół lub Twój zastępca nie mają szansy nauczyć się samodzielnego rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji. Twoja nieobecność i brak kontaktu wymusza na innych przejęcie odpowiedzialności i rozwija ich kompetencje.

Jak spędzać czas na urlopie, żeby odpocząć od pracy?

Efektywny urlop to taki, który pozwala na pełną regenerację psychiczną i fizyczną, co jest kluczowe, aby wrócić do pracy ze świeżą głową i nową energią.

Oto najważniejsze zasady i pomysły na to, jak spędzać czas na urlopie, aby naprawdę odpocząć od pracy:

1. Cyfrowe odcięcie i wyciszenie umysłu

To absolutna podstawa, żeby mózg mógł wyjść z trybu pracy.

• Wyłącz się cyfrowo: Ustaw automatyczną odpowiedź na e-mailach służbowych i wyłącz powiadomienia z aplikacji zawodowych. Najlepiej zostaw telefon służbowy w domu lub wyłącz go i schowaj głęboko.
• Ogranicz media społecznościowe: Zrezygnuj na pewien czas z przeglądania social mediów i wiadomości, które bombardują umysł informacjami.
• Daj się nudzić: Nie planuj każdej minuty. Pozwól sobie na chwile bezczynności, w których mózg ma szansę po prostu “odfrunąć”. To sprzyja kreatywności.
• Praktykuj mindfulness: Skupiaj się na “tu i teraz” – smakuj posiłki, obserwuj otoczenie, wsłuchuj się w dźwięki natury (szum morza, lasu).

2. Wysypianie się i regeneracja ciała

Fizyczny odpoczynek jest równie ważny jak psychiczny.

• Ureguluj sen: Pozwól sobie na spanie tak długo, jak tego potrzebujesz, ale unikaj przesadnego rozregulowania rytmu dobowego (aby powrót do pracy nie był szokiem).
• Ruch na świeżym powietrzu: Wprowadź lekką, ale regularną aktywność fizyczną – spacery (zwłaszcza po lesie, plaży), pływanie, jazda na rowerze, joga. Ruch obniża poziom kortyzolu (hormonu stresu).
• Dbaj o zmysły: Skorzystaj z masażu, zabiegów SPA, sauny lub po prostu zorganizuj sobie domowe SPA.
• Zdrowe jedzenie: Wykorzystaj czas wolny na delektowanie się posiłkami i gotowanie, unikając jednoczesnego jedzenia i pracy (co często zdarza się w dni robocze).

3. Aktywności, które angażują inaczej niż praca

Wybierz zajęcia, które wymagają innych umiejętności niż te, których używasz w pracy.

• Hobby i pasje: Poświęć czas na rzeczy, na które w ciągu roku go brakuje: malowanie, szydełkowanie, gra na instrumencie, kurs garncarstwa, fotografia, majsterkowanie.
• Czytanie dla przyjemności: Sięgnij po literaturę beletrystyczną, historyczną czy popularnonaukową, która nie jest związana z Twoją branżą.
• Gry i zabawy: Graj w gry planszowe lub karciane z rodziną/przyjaciółmi, rozwiązuj łamigłówki (krzyżówki, sudoku).
• Odkrywanie nowych miejsc: Nawet jeśli zostajesz w domu (tzw. staycation), odkrywaj lokalne atrakcje, parki, muzea, do których nigdy nie miałeś czasu się wybrać.

4. W relacji z innymi i sobą

• Czas dla bliskich: Nadrob zaległości w relacjach z partnerem, rodziną i przyjaciółmi. Spędzajcie czas bez pośpiechu i bez rozpraszaczy.
• Poznaj nowych ludzi: Jeśli podróżujesz, otwórz się na rozmowy i poznawanie innych kultur.
• Spędź czas sam na sam: Jeśli pracujesz w bardzo kontaktowym środowisku, możesz potrzebować czasu w samotności, na refleksję i naładowanie baterii bez konieczności rozmów.

Podstawowa zasada: Rób to, czego Ci potrzeba

Pamiętaj, że urlop to nie lista zadań do odhaczenia. Jeśli zaplanowałeś górską wędrówkę, ale obudzisz się zmęczony i poczujesz, że wolisz spędzić dzień na tarasie z książką – to jest w porządku. Kluczem jest słuchanie swoich potrzeb i unikanie poczucia presji, że “musisz” wykorzystać czas wolny w 100% efektywnie.

Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi rocznie?

W Polsce, wymiar urlopu wypoczynkowego dla pracownika zatrudnionego na pełny etat i na podstawie umowy o pracę, jest regulowany przez Kodeks pracy i zależy od jego ogólnego stażu pracy.

Wymiar urlopu wynosi:

1. 20 dni
   • jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat.
2. 26 dni
   • jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Co wlicza się do stażu pracy?

Do ogólnego stażu pracy (od którego zależy wymiar urlopu) wlicza się nie tylko okresy poprzedniego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także ukończone okresy nauki, np.:

• ukończenie szkoły wyższej (licencjat, magisterium) – 8 lat,
• ukończenie szkoły policealnej – 6 lat,
• ukończenie średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata.

Ważne uwagi:

• Urlop na żądanie: Z tych 20 lub 26 dni urlopu, pracownik ma prawo do wykorzystania 4 dni urlopu na żądanie w każdym roku kalendarzowym.
• Niepełny etat: Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy (np. na 1/2 etatu) ustala się proporcjonalnie do jego etatu, biorąc za podstawę 20 lub 26 dni.
• Urlop w pierwszym roku pracy: Pracownik, który podejmuje pracę po raz pierwszy, nabywa prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
• Wymiar godzinowy: Choć wniosek o urlop składany jest w dniach, zgodnie z Kodeksem pracy, urlopu udziela się w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu (przyjmując, że jeden dzień urlopu to 8 godzin).

Jak ważny jest urlop na samozatrudnieniu?

Urlop na samozatrudnieniu (jednoosobowej działalności gospodarczej lub w ramach B2B) jest absolutnie kluczowy dla zdrowia i długoterminowej efektywności, chociaż jego mechanizm prawny i finansowy jest zupełnie inny niż w przypadku umowy o pracę.

Dla samozatrudnionego, urlop jest przede wszystkim decyzją biznesową i psychiczną.

---

Dlaczego urlop jest niezbędny dla samozatrudnionego?

1. Zapobieganie wypaleniu zawodowemu (Kluczowe ryzyko): Samozatrudnieni często zacierają granice między życiem prywatnym a pracą, pracując znacznie więcej niż etatowcy. Brak regularnych przerw prowadzi do chronicznego zmęczenia, frustracji i w końcu do wypalenia, które może zrujnować całą firmę.
2. Utrzymanie kreatywności i produktywności: Odpoczynek pozwala mózgowi “przetworzyć” nagromadzone informacje i problemy. Wiele najlepszych pomysłów i rozwiązań pojawia się, gdy umysł jest zrelaksowany i oderwany od codziennej rutyny.
3. Zdrowie fizyczne: Chroniczny stres związany z nieustanną odpowiedzialnością negatywnie wpływa na układ krążenia, odporność i jakość snu. Urlop jest formą inwestycji w zdrowie, bez którego niemożliwe jest prowadzenie działalności.
4. Budowanie trwałych relacji: Czas wolny jest niezbędny do utrzymywania zdrowych relacji z rodziną i przyjaciółmi, które stanowią ważny element wsparcia psychicznego dla przedsiębiorcy.

Jak finansowo zabezpieczyć urlop?

Ponieważ urlop na samozatrudnieniu jest z reguły bezpłatny, kluczowe jest samodzielne planowanie finansowe:

1. Fundusz urlopowy: Odkładanie co miesiąc określonej części przychodu na osobne konto, które ma pokryć wydatki osobiste i koszty firmy (np. ZUS, księgowość) w okresie braku bieżących przychodów.
2. Negocjacje w umowach B2B: W kontrakcie z kluczowym kontrahentem można zawrzeć klauzulę o “płatnej przerwie w świadczeniu usług” (np. 20 dni w roku), co staje się benefitem regulowanym umową cywilnoprawną.
3. “Wakacje od ZUS” (Nowe uprawnienie): W Polsce istnieje możliwość zwolnienia przedsiębiorcy z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (bez składki zdrowotnej) na jeden wybrany miesiąc w roku. Może to stanowić finansowe odciążenie w czasie urlopu.

Podsumowując: Urlop dla samozatrudnionego jest obowiązkiem wobec własnego zdrowia i swojego biznesu. Zaniedbanie regeneracji prowadzi do spadku jakości usług, błędów i w końcu do konieczności dłuższej, wymuszonej przerwy z powodu choroby lub wypalenia. Trzeba go zaplanować, sfinansować i asertywnie wprowadzić w życie.

www.megamali.pl